အတိတ္အနာဂါတ္၊ အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာခ်င္ပါတယ္…ဗုဒၶသာသနာမွာ အတိတ္အနာဂါတ္ဟာ လြန္စြာ အေရးၾကီးလွပါတယ္… ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အေျခခံယံုၾကည္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိအပုိင္းမွာပင္ အတိတ္၊ အနာဂါတ္က ပါဝင္ေနပါတယ္… အသက္တုိရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း အသက္ရွည္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းအစရွိသည္တို႔မွာ အတိတ္ကံနဲ႔ မ်ားစြာစပ္ဆက္ေနပါတယ္… ပါဏာတိပါတကုိ မေရွာင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အသက္တုိရတယ္.. ပါဏာတိပါတကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အသက္ရွည္ရတယ္. အဲဒီလို အစရွိသည္ျဖင့္ အတိတ္ကံနဲ႔ စပ္ဆက္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ား ရွိပါတယ္. ..
ကမၼႆကတာ သမၼာဒိ႒ိနဲ႔ ပတ္သက္ပီ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္မွာ ႏွစ္ပုိင္းရွိပါတယ္. အစဥ္အလာမိရုိးဖလာ စကားအားျဖင့္ ယံုၾကည္ျခင္း.နဲ႔ ကုိယ္တုိင္လက္ေတြ႔ရႈပြား၍ ယံုၾကည္ျခင္းဆုိပီ ႏွစ္ပုိင္းရွိပါတယ္.. ဗုဒၶဘာသာအတြင္းသုိ႔ ခ်ဥ္းနင္းဝင္ေရာက္ခါစ၌ မိရုိးဖလာ ယံုၾကည္ခ်က္ျဖင့္ လံုေလာက္ပါေသာ္လည္း. .. ဝိပႆေကန ပန ကမၼႏၲရၪၥ ဝိပါကႏၲရၪၥ ဧကေဒသေတာ ဇာနိတဗၺံ။ (ဝိသုဒၶိ၊၂၊၂၃၇။) အဆုိအရ ဝိပႆနာ အားထုတ္မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ကံ၊ ကံရဲ႕ အက်ဳိးကုိ တစ္စိတ္တစ္ေဒသ ကုိယ္တုိင္မ်က္ေမွာက္ျပဳသိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္… အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ အတိတ္၊ အနာဂါတ္နဲ႔ ပက္သက္ပီ ယံုမွား သံသယျဖစ္ေနတာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ေပ်ာက္လႊင့္စင္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္… တကယ္ေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တရားေတာ္ေတြက လာလွည့္ပါ။ ရႈလွည့္ပါလုိ႔ ဖိတ္ေခၚျခင္းငွါ ထုိက္တန္တဲ့ တရားေတာ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္..
သံယုတ္ပါဠိေတာ္ ခဇၨနီယသုတၱန္အဆုိအရ… အခ်ဳိ႕ေသာ သမဏ၊ ျဗဟၼဏပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ အတိတ္က ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါးကို ဝိပႆနာဉာဏ္နဲ႔ သိႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း ပါဠိေတာ္နဲ႔ အ႒ကထာက ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္.. ဒီေတာ့ အထက္က ဝိသုဒၶိမဂ္အဆုိအရ ကံ၊ ကံရဲ႕ အက်ဳိးကုိ တစ္စိတ္တစ္ေဒသသိရမယ္.. ခဇၨနီယသုတၱန္အဆုိအရလည္း သိႏုိင္တယ္ဆုိေတာ့ အတိတ္၊ အနာဂါတ္လမ္းခရီးဟာ အဆင့္ျမင့္ ဗုဒၶဘာသာေတြ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ လမ္းခရီး တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္… ဗုဒၶသာသနာေတာ္ရဲ႕ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ တရားေဒသနာေတာ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္. အယူဝါဒမွားမ်ားကို တုိက္ဖ်က္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးလက္နက္ေကာင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့၇ပါတယ္.. သာသနာေတာ္ရဲ႕ ေပတံၾကီးမ်ားသဖြယ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္.
ဘယ္လုိ ေပတံေတြ ျဖစ္သလဲဆုိရင္… ဒီေန႔ေခတ္မွာ မိမိကိုယ္ကို တရားထူးရသူ ေၾကာ္ၿငာသူေတြ ရွိၾကပါတယ္. ဘယ္ဉာဏ္စဥ္ကုိ ေရာက္ေနပီဟု ေျပာဆုိသူေတြ ရွိၾကပါတယ္.. တစ္မဂ္တစ္ဖုိလ္ရပီဟု ေျပာသူက ေျပာၾကပါတယ္. .. အဲဒီသူေတြအတြက္ ေပတံတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ရတယ္.. အတိတ္၊ အနာဂတ္နဲ႔ ပက္သက္တဲ့ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္ မထြင္းေဖာက္ႏုိင္ဘဲ သံသရာမွာ လြန္ေျမာက္သြားတဲ့ သူဆုိတာ အိမ္မက္ရဲ႕ အတြင္း`၌ေသာ္လည္း တစ္ေယာက္မွ် မရွိခဲ့စဖူးပါလို႔ ဝိသုဒိၶိမဂ္အ႒ကထာၾကီးမွာ ေျပာတဲ့အတုိင္း မိမိတရား ရမရ.. အတိတ္၊ အနာဂတ္ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ ကိုယ္တုိင္မ်က္ေမွာက္ျပဳပီပီလားဟု ေမးျမန္းႏုိင္ပါတယ္.. မသိေသးပါဟု အေျဖထြက္ပါက မိမိေျပာေနတဲ့ တရားထူးမွာ ဘုရားဆုိလိုတဲ့ တရားထူး မဟုတ္ေသးဟု နားလည္ရာ၏။
အနတၱလကၡဏာတုိ႔လို ထုိထိုသုတၱန္ေတြမွာ ျမတ္စြာဘုရားက ေတပရိဝဋၬ ေဒသနာနည္းနဲ႔ တရားေဒသနာေတြကို ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္.. အဲဒီသုတၱန္ေဒသနာေတြကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အတီတာနာဂတပစၥဳပၸႏၷံ အစရွိသည္ျဖင့္ အတိတ္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္ကာလသံုးပါးလံုးမွာရွိတဲ့ ဥပါဒါနကၡႏၶာေတြကုိ လကၡဏာေရးသံုးတန္တင္ ဝိပႆနာရႈဖုိ႔ ျမတ္စြာဘုရား ညြန္ၾကားထားခဲ့ပါတယ္.. ဒီေတာ့ အတိတ္ကုိ ျမင္မွ အတိတ္ကို ဝိပႆနာ ရႈလို႔ရမယ္… အနာဂါတ္ကို ျမင္မွ အနာဂတ္ကုိ ဝိပႆနာ ရႈလို႔ရမယ္.. အတိတ္၊ အနာဂတ္က ျမင္နုိင္သလားဆုိ၇င္ ျမင္ႏုိ္င္လို႔ ျမတ္စြာဘုရား တရားရႈကြက္ ေဒသနာေဟာေပးေတာ္္မူခဲ့တယ္လို႔ ခံမွန္းလို႔ရတယ္.. ဒါဆုိရင္ အတိတ္ဆုိတာျဖစ္ပီပီ။ ဘယ္လုိ ရႈမွာလဲ။ အနာဂါတ္ဆိုတာ ျဖစ္မွ မျဖစ္ေသးတာ ဘယ္လုိလုပ္ ဝိပႆနာရႈမွာလဲဟု ေမးစရာရွိလားပါတယ္.. ဟုတ္ပါတယ္. အတိတ္ရုပ္နာမ္နဲ႔ အနာဂါတ္ရုပ္နာမ္ေတြဟာ.. ျဖစ္ၿပီးတာနဲ႔ မျဖစ္ရေသးတာဆုိေတာ့ ရႈလုိ႔ရပါ့မလားဟု သံသယျဖစ္စရာပါ…. ဒါေပမဲ့ ခဏပစၥဳပၸန္ရဲ႕ သေဘာကို နားလည္းရင္ ဒီေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖက ရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္…
ခဏပစၥဳပၸန္ဆုိတာ ရုပ္နာမ္ဓမၼသခၤါရတရားတုိ႔ရဲ႕ ျဖစ္တည္ပ်က္(ဥပါဒ္၊ဌီ၊ဘင္)သေဘာပါ.. အဲဒီျဖစ္တည္ပ်က္သေဘာကို ရႈႏုိင္ရင္ ခဏပစၥဳပၸန္ဆုိက္ပါတယ္၊ အဲဒီမွာ နာမ္တရားရဲ႕ သေဘာက တစ္ၾကိမ္မွာ ႏွစ္ခု မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး.. အဲဒီေတာ့ ေရွးနာမ္တရားေတြ ျဖစ္ပီပ်က္သြားပီမွသာ ေနာက္နာမ္တရားတုိ႔ျဖင့္ ေရွးနာမ္တရားတုိ႔ရဲ႕ ဥပါဒ္ဌီဘင္္ကုိ ျမင္ေအာင္ရႈရပါတယ္.. အဲဒီေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေရွးနာမ္တရားေတြဟာ အတိတ္နာမ္တရားေတြျဖစ္ေနပါပီ.. ဒါကုိပဲ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အတိတ္ရုပ္နာမ္ကုိ ရႈလုိ႔မရဘူးဆုိရင္ ရႈစရာကုိ မရွိေတာ့ဘူးဆုိတာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္.. ရုပ္နာမ္သခၤါတရားမ်ားကုိ ရႈတဲ့ခါမွာ ခဏပစၥဳပၸန္ဆုိက္ေအာင္ ရႈႏုိင္ဖုိ႔သာ လုိရင္းျဖစ္ပါတယ္. .. ဒါဆုိရင္ အတိတ္၊ အနာဂတ္ရုပ္နာမ္ကုိ ရႈေသာ္လည္း ပစၥဳပၸန္က်က်ရႈတယ္ဟု သေဘာသက္ေရာက္ပါတယ္..
အတိတ္ရုပ္နာမ္ကုိ ျပန္ရႈရင္ မိမိရဲ႕ အတိတ္သံသရာခရီးတခ်ဳိ႕ကုိ ျပန္္ျမင္ႏုိင္ပါတယ္.. အတိတ္သံသရာခရီးကို ျပန္ျမင္ျခင္းအားျဖင့္ သံေဝဂျဖစ္စရာေတြ ရွိပါတယ္. သခၤန္းစာယူစရာေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္. ဘဝန႔ဲရင္းခဲ့ရတဲ့ သခၤန္းစာမ်ားကို ေတြ႔ရွိျခင္းအားျဖင့္ ေနာက္္ထပ္တဖန္ အမွားမ်ားကို မလြန္က်ဴးႏုိင္ေတာ့ပါ.. အယူမွား မိစၧာဒိ႒ိမ်ားျဖစ္တဲ့ ဘဝဆုိတာ ပခက္နဲ႔ ေခါင္းၾကားမွာပဲ ရွိတယ္.. ေသပီရင္းျပတ္တယ္။ သတၲဝါေတြကို ဖန္ဆင္းရွင္ၾကီးက ဖန္ဆင္းတယ္။ အေၾကာင္းတရား၊ အက်ဳိးတရားမရွိဘူးအစရွိတဲ့ အယူဝါဒဆုိးၾကီးမ်ားကို ေပ်ာက္ကြယ္ႏုိင္ပါတယ္..
အတိတ္၊ အနာဂတ္ကုိ ကိုယ္တုိင္မ်က္ေမွာက္ျပဳသိခဲ့မယ္ဆုိရင္ ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိလည္း ပိုမုိခုိင္ခ့ံလာမွာပါ.. အတိတ္၊ အနာဂတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ယံုမွားမႈ ဝိစိကိစၧာအမ်ဳိးမ်ဳိးလည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါမယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရေပတယ္…
